به گزارش بوکان موکریان : در پنج کیلومتری شهرستان بوکان، در روستای حمامیان مسجد تاریخی حمامیان و بقایای مدرسه قدیمی روستای حمامیان که هم اکنون قسمتی از کلاس های آن سالم مانده، قرار گرفته است. این مسجد قبل از جنگ جهانی دوم در سال ۱۳۲۸ هجری قمری بنا شده، و موسس آن مرحوم محمود ئاغای ایلخانی زاده و معمار آن شادروان معمار باشی مراغه ای بوده است

درباره مسجد حمامیان:

بنای مسجد حمامیان مربع شکل است و جز معماری های بی نظیر مذهبی در ایران به شمار می رود. مسجد از ترکیب سنگ لاشه معادن اطراف، آجر خشتی، چوب گردو بنا گردیده است. پی بنا که یکی از شاهکارهای معماری مقاوم در برابر زلزله و طوفان می باشد در عمق بیست متری زمین پی ریزی شده است .

نمای کلی مسجد از هنر آجر تراشی بطور کلی بهره می برد. هنری که به خوبی و به زیبایی در هم ترکیب شده و مجموعه ای ابتکاری را پدیدآورده است. نمای شمالی مسجد حمامیان که در میان باغ های زیبا و منحصر به فرد روستا محصور است از ترکیب ایوانی کوچک و ستون ها پدید آمده، که بوسیله تعدادی پنجره به داخل مسجد ارتباط می یابد. نظم و قرینه سازی میان ستون ها و آجر تراشی های سقف و دیوار از جمله سبک معماری های مثال زدنی است، که در این مکان توسط سازنده مورد توجه قرار گرفته .

بعد از احداث بنای مسجد حمامیان، مدرسه ای در جوار آن ساخته شد و در فاصله سی متری آن نیز وضو خانه ای در ضلع شمال غربی احداث گردید، به این ترتیب در کنار نام مسجد به مرور مدرسه هم که طلاب علوم دینی نیز در آن کسب علم می کردند، اضافه گردید .

در بدو ورود به مسجد تالار چهار ستونی با یک سکوی نسبتاً کوتاه احداث شده که از آن جهت مراسم های ویژه و یا ختم اهالی روستا استفادهمی شده. سقف تالار با چوب درخت توت پوشانده شده و ستون های آن به سبک بومی مناطق کردنشین ایران احداث گردیده است. در طراحی ستون ها به آن صورت ظریف کاری خاصی استفاده نشده ، اما استحکام آن پس از سالها همچنان قابل توجه است. دورا دور سکوی تالار به وسیله نرده ای چوبی محصور گردیده. از پنجره شرقی تالار مدرسه طلاب مسجد دیده می شود.

درب کوچکی تالار را به صحن اصلی مسجد متصل می کند . داخل صحن مسجد شکوه و عظمت ویژه ای دیده می شود که چشم انداز بسیار ارزنده ای از معماری اسلامی را به رخ می کشد. گنبد صحن هرمی و بصورت پلکانی سقف را به نقطه ای واحد متصل می کند. که همچون دیگر نقاط مسجد برای تزئین هر چه بیشتر از هنر آجر تراشی بهره گرفته شده است .

در چهار سوی مسجد چهار گلدسته آجری در زیر سقف واقع شده اند که به نوعی فضای مدور مسجد را تلطیف می کند. محراب مسجد در میان دو پنجره قرار گرفته و در عمق آن نیز پنجره کوچک دیگری تعبیه شده است. گرداگرد مسجد نیز با هنر آجر تراشی بهم اتصال یافته است، که این هنر غالب ایرانیان در معماری اسلامی به شمار می رود .