بخش اول

ماناها، کاسی‌ها، گوتی‌ها، لولوبی‌ها، آمادها، تپورها، میتانی‌ها، سمیریان و سکاها از‌جمله ساکنان بومی فلات ایران پیش از مهاجرت آریایی‌ها به این سرزمین به شمار می‌روند.

از میان این اقوام تنها برخی توانستند حکومت و دولت تشکیل دهند. که «ماناها» یکی از این اقوام است.

« دکتر یوسف حسن‌زاده» باستان‌شناس و رئیس گروه پژوهش موزه ملی ایران باستان در گفت و گو با بوکان موکریان به تشریح اطلاعات به دست آمده از این تمدن پرداخت.

وی در بخش اول این گفت و گو که فیلم آن ضمیمه شده است، گفت: در مابین سالهای ۹۰۰ قبل از میلاد تا ۶۰۰ قبل از میلاد در کوه های زاگرس و در فاصله دریاچه ارومیه تا دریاچه زریبار حکومت مانا تشکیل شد که شناخت ما از آن حکومت کم است.

وی افزود:حکومت مانا بعدها در قالب حکومت ماد ادغام می شود و در دوران هخامنشیان از آنها نامی نمی ماند و حتی هخامنشیان ماناها را نمی شناختند.
وی در ادامه گفت: شناخت ما از حکومت ماد بر اساس متنها و لوایح به جامانده از آشورها و اوراتورها است که در واقع دشمن ماناها بودند.

حسن زاده افزود:در متنهای آشور نام پادشاهان ماناو شهرهای مانا مانند ایزیرتو پایتخت مان که گفته می شود بوکان است یا ایزبیا که همان زیویه سقز است، آمده است.

این باستانشناس بوکانی تصریح کرد: اطلاعات کامل و دقیق تاریخی از حکومت مانا ها نداریم پس برای شناخت این حکومت باید به اطلاعات باستانشناسی پناه ببریم.

اما اطلاعات باستانشناسی درباره تمدن مانا چه می گویند؟

ادامه دارد…