به گزارش بوکان موکریان ؛ در این افتتاحیه کیم زیستلر، کاردار سفارت سوئیس در تهران، حاج انور حبیب‌زاده، نماینده مردم بوکان در مجلس شورای اسلامی، دکتر مرتضی ادیب‌زاده، مدیرکل موزه‌ها و اموال منقول تاریخی ـ فرهنگی، دکتر جبرئیل نوکنده، رئیس کل موزه ملی ایران، آقای احمد رحمانی رئیس شورای اسلامی شهر بوکان، خانم گلاویژ حسینی، نماینده شورای اسلامی شهر بوکان در شورای عالی استان آذربایجان غربی، خانم ژیلا عبدی، دبیر شورای اسلامی شهر بوکان ،آقای کمال کریمی ،عضو شورای اسلامی شهر بوکان،آقای رشید میرحسامی ، شهردار بوکان و آقای مهندس محمد مجدی ، سرپرست سابق شهرداری بوکان حضور داشتند.

دکتر یوسف حسن‌زاده، رئیس گروه پژوهش موزه با تخصص مطالعات مانایی برنامه را اجرا و نمایشگاه را توضیح کارشناسی دادند. در حاشیه این برنامه از دو کتاب رونمایی شد: نخست کتاب دوزبانه ویژه نمایشگاه و دیگری کتاب معماری قلایچی که بخشی از نتایج کاوش‌های این محوطه را در خود دارد.

با گشایش نمایشگاه آجرهای بوکان به استقبال نوروز می‌رویم

سخنران نخست این همایش دکتر جبرئیل نوکنده، رئیس کل موزه ملی ایران بودند. دکتر نوکنده با اشاره به استرداد ۱۸ مجموعه از آثار تارخی ـ فرهنگی به موزه ملی ایران در طی دو دهه گذشته به شرح روند استرداد این مجموعه از آجرهای لعابدار قلایچی پرداخت و گفت: « استرداد ۵۱ قطعه آجر لعابدار مانايي محوطه قلايچي بوکان اما سرگذشت ويژه‌اي دارد. آثاري که در اثر فعاليت‌هاي غيرمجاز سوداگران در دهه ۱۳۶۰ خورشيدي از کشور خارج شدند و در سال ۱۳۷۰ در انباري در بندر چياسو (نزديک مرز سويس و ايتاليا) از سوي خانواده‌اي ايراني براي فروش عرضه شد. دکتر جان کرتيس در مقام موزه‌دار موزه بريتانيا به نمايندگي از اين موزه در ۱۷ مهر ۱۳۷۰ خورشيدي از اين آثار بازديد کردند تا در صورت امکان موزه بريتانيا آنها را خريداري نمايد. ايشان در حين بازديد متوجه شدند که اين آثار متعلق به فرهنگ مانايي و محوطه قلايچي است و بايد به ايران بازگردند. نهايتا‌ً با پيگيري‌هاي دکتر جان کرتيس و مشارکت دستگاه ديپلماسي کشورمان ، معاونت میراث فرهنگی ، اداره کل موزه ها ، امور بین الملل و حقوقی وازتخانه میراث فرهنگی و همکاري دستگاه قضايي کشور سوئيس، اين آجرها در ۲۹ آذرماه ۱۳۹۹ در تهران تحويل موزه ملي ايران گرديد».
دکتر نوکنده در ادامه از استاد اسماعیل یغمایی، استاد بهمن کارگر و دکتر یوسف حسن‌زاده برای بسط و توسعه شناخت پادشاهی مانا سپاسگزاری کردند و از دست‌اندرکاران استرداد این مجموعه، حامیان و همکاران برگزاری نمایشگاه قدردانی کردند و اظهار امیدواری کردند در زادگاه این اثر یعنی بوکان شاهد برگزاری نمایشگاه باشیم و با این بیت شعر از فردوسی به استقبال نوروز رفتند و به سخنان خود پایان دادند:
همه ساله بخت تو پیروز باد
همه روزگار تو نوروز باد

نمایشگاه آجرهای بوکان ماحصل دیپلماسی فرهنگی

سخنران بعدی برنامه، دکتر مرتضی ادیب‌زاده، مدیر کل موزه‌ها و اموال منقول تاریخی ضمن ابراز خرسندی از برگزاری این نمایشگاه و قدردانی از بانیان و حامیان آن، اشاره کردند که شناخت مواریث و دارایی‌های فرهنگی ملت‌ها باعث ایجاد تعلق خاطر و همدلی می‌شود و این همدلی به تقویت صلح پایدار جهانی خواهد انجامید. وی تلاش دکتر جان کرتیس از بریتانیا و دکتر رمی بوشارلا از پاریس برای بازگرداندن این آجرها به ایران، را مصداق همان همدلی و یارگیری دانست و گفت: «این دو بزرگوار اگر شناخت کافی از آثار تاریخی ـ فرهنگی ما نداشتند، گزارش دیگری به پلیس سوئیس می‌دادند و روال پرونده به سمت و سوی دیگری می‌رفت و احتمالاً امروز ما این آجرها را در این موزه نداشتیم و سر از مجموعه‌ای خصوصی در جای دیگری از جهان در می‌آوردند».
ادیب‌زاده در پایان با اشاره به درخواست شورای شهر بوکان برای انتقال این نمایشگاه به بوکان قول داد که این آجرها در هفته میراث فرهنگی، ۲۸ اردیبهشت در بوکان به نمایش درخواهد آمد و وزارت میراث فرهنگی همکاری‌های لازم را در این زمینه انجام خواهد داد.

نبود آگاهی کافی، پاشنه آشیل ما در مباحث میراث فرهنگی

سخنران بعدی برنامه، حاج انور حبیب‌زاده، نماینده مردم شهرستان بوکان در مجلس شورای اسلامی ضمن قدردانی از برگزارکنندگان این نمایشگاه ارزشمند، به اهمیت قلایچی و ضرورت حفاظت از چنین محوطه‌هایی پرداخت. وی نبود آگاهی کافی را پاشنه آشیل مباحث حوزه میراث فرهنگی دانست. وی افزود: «مردم ما به دلیل نداشتن آگاهی کافی، وسوسه ی یافتن گنج در سر می‌پرورانند و عملا ً به بازوهای اجرایی تخریب آثار باستانی کشورمان مبدل شده‌اند». وی از رسانه‌ها و وزارت میراث درخواست کرد که در این زمینه آگاهی‌رسانی داشته باشند و بر تقاضای مردم بوکان برای برگزاری این نمایشگاه در شهر بوکان تاکید کرد و گفت: «به نمایندگی از مردم بوکان در جمع شما حاضر شده‌ام و می‌خواهم بلندپروازانه بگویم به این اقدام پرشکوه شما می‌بالم ولی به آن قانع نیستم. مردم بوکان، به عنوان وارثان این فرهنگ گرانمایه، حق دارند این آثار را از نزدیک ببینند و یقین دارم که استقبال کم‌نظیری از آن صورت خواهد گرفت». حبیب‌زاده تأکید کرد: «دانستن حق همه مردم ماست. لطفا در انتشار دانایی ما را همراهی کنید».

رنگارنگ و متنوع: همچون آجرهای بوکان

سخنران بعدی این برنامه، کیم زیستلر، کاردار فرهنگی سفارت سوئیس بود که با لحنی زیبا و مسلط به زبان فارسی سخنرانی خود را ارائه دادند. ایشان با مرور کوتاهی بر داستان استرداد آجرهای لعابدار بوکان و چگونگی بازگشت‌شان، آن را مصداق این شعر زیبای مولانا دانستند که «هرکسی کو دور ماند از اصل خویش، بازجوید روزگار وصل خویش».
ایشان از برگزاری این نمایشگاه ابراز خوشحالی کردند و گفتند که این پرونده نشان می‌دهد که همدلی بیشتری در حوزه میراث فرهنگی شکل گرفته است و این پرونده استرداد زمان‌بر، اما نهایتاً موفق، خشت دیگری است در روابط سرشار از اعتماد دو کشور. وی سخنان خود را با آرزوی گسترش روابط فی‌مابین با پایان برد…روابطی رنگارنگ و متنوع، همچون آجرهای بوکان.

همزمانی فرهنگی مانا با اورارتو و آشور

دکتر یوسف حسن‌زاده، رئیس گروه پژوهش موزه ملی ایران این برنامه را با ارائه توضیحاتی از پادشاهی مانا به پایان برد. وی توضیح داد که ماناها در میانه دو ابرقدرت زمانه خود، آشور در شرق و اورارتو در شمال پادشاهی خود ، در منطقه کنونی جنوب دریاچه اورمیه، در حدود سده ۹ تا سده ۶ پیش‌ازمیلاد حضور داشتند و هسته مرکزی آنها منطقه کنونی بوکان، سقز و تکاب است که محوطه‌های شاخصی چون قلایچی، زیویه و زندان سلیمان مدارک فرهنگی آنها را ارائه کرده‌اند.
وی ویژگی‌های سرزمین ماناها را دسترسی به خاک حاصلخیز، آب فراوان، هسته فرهنگی قوی برشمرد و آنان را دیپلمات‌های کاربلد در حوزه سیاسی توصیف کرد که توان بالانس قوا و تنظیم روابط با دو همسایه قدرقدرت خود را داشتند. ماناها سرانجام بخشی از پادشاهی ماد شدند و هخامنشیان به دلیل عدم آگاهی کامل ،آنان را به عنوان ماد می‌شناختند و دیگر از ماهیت سیاسی ماناها در دوره هخامنشی خبری نیست.

رونمایی از دو کتاب و افتتاح نمایشگاه
پس از سخنان روشنگر دکتر یوسف حسن‌زاده، با حضور میهمانان برنامه از دو کتاب کاتالوگ نمایشگاه و معماری قلایچی رونمایی شد. نمایشگاه افتتاح و با راهنمایی یوسف حسن‌زاده، تور ویژه برای بازدیدکنندگان برگزار شد و عکس یادگاری در سردر موزه ایران باستان گرفته شد. این نمایشگاه تا ۳۰ فروردین به روی علاقه‌مندان باز خواهد بود.